Η Κομισιόν παρέχει πλέον το δικαίωμα στα κράτη-μέλη για πιο «πλουσιοπάροχες» κρατικές ενισχύσεις, μετά την νέα επικαιροποίηση των σχετικών κοινοτικών κανόνων. Ωστόσο, το θέμα είναι να παρασχεθούν και τα... λεφτά.
Προς το παρόν τα μέτρα στήριξης που έχουν διατεθεί από την αρχή της πανδημίας στην Ελλάδα φτάνουν ταμειακά στα 25 δισ. ευρώ (24 δισ. ευρώ το 2020 και 1 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο). Έχουν φτάσει δηλαδή ήδη σε αξία τις επιδοτήσεις που θα πάρει η Ελλάδα από την ΕΕ έως το τέλος του 2026 από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα μέτωπα γίνονται 3
Στελέχη των θεσμών, σύμφωνα με πληροφορίες, μεταφέρουν την ανησυχία τους για 3 πεδία. Τα 2 συνδέονται με την πορεία τροφοδότησης της ΕΕ με εμβόλια και με την πορεία των κρουσμάτων (σ.σ. στην Ελλάδα οδήγησαν σε νέα περιοριστικά μέτρα το Σάββατο με πρόσθετο κόστος 500 εκατ ευρώ).
Μεταφέρουν όμως και την ανησυχία τους για μία 3η θηλιά. Σχετίζεται με τη δυνατότητα διασφάλισης ανά την ΕΕ της έγκαιρης έλευσης των προκαταβολών από το νέο Ταμείο Ανάκαμψης (RRF).
Kαι τούτο διότι η έλευση δεν απαιτεί μόνο την ομαλή ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών έγκρισης του νομικού πλαισίου (και από τα εθνικά κοινοβούλια) και των εθνικών Σχεδίων. Απαιτεί και μία τελευταία κίνηση: την έξοδο της Κομισιόν για δανεισμό από τις αγορές ενός πολύ μεγάλου ποσού που θα δώσει στα κράτη μέλη.
Οι ίδιες πηγές φέρνουν ως παράδειγμα την πορεία δανεισμού για το πρόγραμμα SURE η οποία ολοκληρώνεται αυτές τις μέρες. Και τούτο τη στιγμή που το εν λόγω σχέδιο στήριξης αξίας 100 δισεκατομμυρίων ευρώ αποφασίστηκε τον προηγούμενο Απρίλιο πολιτικά και ενεργοποιήθηκε τον προηγούμενο Ιούνιο (σ.σ. η Ελλάδα έκανε προ ημερών αίτημα για την τελευταία δόση επί συνόλου 2,7 δισ. ευρώ που προς το παρόν της αναλογούν με στόχο την αναδρομική κάλυψη δαπανών για δράσεις στήριξης της εργασίας όπως είναι οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού και το Συν Εργασία).
Στο νέο Ταμείο RRF τα λεφτά είναι πολλαπλάσια: πρέπει να αντληθεί από τις αγορές και να διανεμηθεί η προκαταβολή του 13% επί συνόλου επενδύσεων αξίας έως 750 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να έρθουν τα λεφτά τον Ιούνιο. Ωστόσο, πλέον γίνεται λόγος για ανησυχία περί καθυστέρησης. Την προηγούμενη εβδομάδα σε συνέντευξη του στην ΕΡΤ ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου είπε πως οι πόροι θα είναι διαθέσιμοι το 2ο μισό του 2021. Εξαίροντας παράλληλα την δουλειά του ΥΠΟΙΚ Χρήστου Σταϊκούρα και την συμμετοχή του στο Eurogroup λέγοντας πως «μπορέσαμε να έχουμε το πλαίσιο στήριξης εξ αιτίας μερικών κυβερνήσεων, μεταξύ των οποίων και η ελληνική» λόγω της έμφασης που δόθηκε για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει η ΕΕ λόγω της πανδημίας.
Η Ελλάδα λοιπόν έχει «τρέξει» παρουσιάζοντας ένα ώριμο προσχέδιο Ανάκαμψης και επιχειρώντας τις επόμενες εβδομάδες να ξεκινήσει με κρατικό χρήμα (ΠΔΕ) μία σειρά από επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις. Με στόχο να καλύψει έως το καλοκαίρι τουλάχιστο το 1,6 δισ. ευρώ των επιδοτήσεων που θα έρθουν ως προκαταβολή και να συνεχίσει μετά αιτούμενη την 1η δόση (έρχεται μία ανά 6 μήνες).
Συνολικά η Ελλάδα από το εν λόγω Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ περιμένει 5,5 δισ ευρώ φέτος. Όχι μόνο για επενδύσεις, αλλά και για το σχέδιο React EU που θα καλύψει εκ των υστέρων δαπάνες για μέτρα στήριξης. Σύμφωνα με κυβερνητικές πήγες προς το παρόν σχεδιάζεται (εντασσόμενο ως άξονας του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα του ΕΣΠΑ) να καλύψει την Επιστρεπτέα Προκαταβολή και δράσεις όπως αυτή της κάλυψης κόστους παγίων δαπανών που ψηφίζει αυτήν τη εβδομάδα η Βουλή και θα επιχειρηθεί να ξεκινήσει έως τον Μάρτιο.
Οι αντοχές
Με δεδομένο λοιπόν ότι τα περιοριστικά μέτρα και στην Ελλάδα εντάθηκαν, το θέμα είναι πως θα «αντέξουν» τα κρατικά ταμεία αλλά και τα δημοσιονομικά της χώρας. Ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ Θοδωρής Σκυλακάκης μιλώντας χθες στην τηλεόραση του MEGA έκανε σαφές πως τα δημόσια οικονομικά δεν είναι απεριόριστα. Είπε πως οι επόμενοι δυο μήνες θα είναι πολύ κρίσιμοι. Μάλιστα, έκανε έκκληση στους πολίτες να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους όσο το δυνατόν περισσότερο και να φοράνε πάντα μάσκα.
Η Ελλάδα, μετά και την άντληση των 3,5 δισ. ευρώ από το 10ετές, έχει ταμειακά διαθέσιμα στα 34 δισ. ευρώ. Ωστόσο, πηγές του ΥΠΟΙΚ εξηγούν πως πρέπει πάντα να διατηρούνται σε ένα υψηλό επίπεδο. Ακριβώς για να συντηρείται και να βελτιώνεται η πιστολητπική ικανότητα και θέση της χώρας. Εξηγούν και πως πρέπει η διαχείριση να λαμβάνει υπόψη την αβεβαιότητα των επόμενων μηνών της πανδημίας, έχοντας παράλληλα και το βλέμμα στην επόμενη μέρα. Δηλαδή στα μέτρα που πρέπει να διατεθούν στην αγορά στη φάση του «ανοίγματος» και της επιστροφής προς την κανονικότητα για να στηριχθεί και ο επιχειρηματικός κόσμος αλλά και να διαφυλαχθούν οι θέσεις εργασίας.
Πρέπει, προσθέτουν σε όλα αυτά να συνυπολογίζεται και ο «λογαριασμός» που θα γίνει στη συνέχεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι και στην απόφαση της Κομισιόν για το 5ο προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων με το οποίο δίνει εκτός από το δικαίωμα για αυξημένα όρια χρηματοδότησης ανά εταιρεία και τη δυνατότητα για την εκ των ύστερων μετατροπή μέτρων στήριξης με την μορφή δανείων σε επιδοτήσεις.
Η σύσταση της Κομισιόν είναι προς το παρόν να προτιμώνται δάνεια και εγγυήσεις και τα μη επιστρεπτέα μέσα να αποφασίζονται εκ των υστέρων. Για αυτό μάλιστα το λόγο δίδεται το δικαίωμα η αλλαγή να μην γίνει άμεσα αλλά ακόμη και έως το τέλος του 2022.
Βεβαίως τότε θα έχει αρχίσει η επιστροφή στους δημοσιονομικούς κανόνες, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Θυμίζοντας πως η Ελλάδα έχει και το «βαρίδι» της ενισχυμένης εποπτείας, αλλά και του υψηλού χρέους που την αναγκάζει σε δύσκολους στόχους ακόμη και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
